Als ik aan Oostenrijk denk dan is het eerste wat in mij opkomt Apfelstrudel, Schnitzel en Sachertorte. Op zich lekker maar er is nog iets veel lekkerders wat ook enorm Oostenrijks is en wat ik aanvankelijk niet kende: Kürbiskernöl.

Door Dorsvlegel werd ik uitgenodigd om mee naar Oostenrijk te gaan om daar kennis te maken met Pelzmann pompoenpitolie, wat in Oostenrijk Kürbiskernöl heet. Dat leek mij wel wat en dus vloog ik eind van de zomer samen met foodievriendin Francesca en twee mensen van Foodies magazine + winnaars van een prijsvraag die kant op. Een gezellig groepje lekkerbekken bij elkaar.

Kapotte pompoenen
Op weg naar een van de bekendste pompoenpitolieproducenten van Oostenrijk, viel het mij op dat ik in de Steiermarkse velden overal kapotte pompoenen zag. Ik dacht meteen wat enorm zonde! Wie laat er nou pompoenen zo op het land achter? Daar kan je toch heerlijk soep van maken, of frietjes, of een stoofpotje of of…

Van pompoen tot olie
Na het hartelijke welkom door broers Gregor en Klaus, de huidige eigenaren van het familiebedrijf Pelzmann, werd ons uitgelegd hoe het proces van pompoen tot olie in elkaar steekt.
Stap 1: kweken
Er worden speciale pompoenen gekweekt vanaf het voorjaar die veel langer in het veld blijven dan gewone consumptiepompoenen die al na 1 maand worden geoogst. Door het langer laten groeien en rijpen van de pompoenen tot in september/oktober worden de zaden groot en vet. Ook laten de pitten zich dan veel makkelijker uit de pompoen halen. Het vruchtvlees is dan heel waterig en dun geworden en alles draait om mooie volle donkergroene pitten. Die pitten worden op het land al uit de pompoenen gehaald en daarom liggen de velden vol met kapotte pompoenen. En daar valt niks lekkers meer van te maken helaas.
Als de zaden eenmaal geoogst zijn kunnen deze goed bewaard worden. Het is dus niet zoals bij olijfolie dat er dan direct geperst moet worden voor een goed resultaat. Het hele jaar door kan er dus olie uit de pitten worden geperst.

Stap 2: drogen en malen
De zaden worden eerst gedroogd en vermalen. Als dat is gebeurt wordt er 10-15% water aan de pulp toegevoegd zodat later in het proces de goede stoffen en de chlorofyl er makkelijker uit geperst kunnen worden. Chlorofyl is wat de kenmerkende kleur aan de pompoenpitolie geeft: diepgroen.

Stap 3: roosteren
Na het mengen met het water wordt de massa geroosterd zodat de nootachtige smaak vrij komt, de olie donkerder wordt en de chlorofyl los komt uit de zaden. Dit proces luistert heel nauw en wordt goed in de gaten gehouden door een pompoenpitloliemaster. Het roosteren kan vrij snel te hard gaan waardoor de smaak snel hard en verbrand smaakt en dat is niet de bedoeling. Toen we in de ruimte van de houten fabriek waren waar dit proces wordt gedaan was de lucht zwanger van een intense notengeur. Eentje die als een warme deken al de poriën binnendringt en daar met een zucht neerstrijkt. Ik vond het heerlijk.

Stap 4: persen
Na het roosteren is het tijd voor het eigenlijke persen met de olie als eindresultaat. Prachtig diepgroen, romig en vol van de nootachtige smaak. Voor 1 liter olie is er 2,5 kilo pompoenzaden nodig.

Niet in de zon
De olie wordt in donkergroene flesjes gedaan om zo te voorkomen dat er zonlicht bij komt. Daardoor kan de olie verkleuren en ook ranzig worden dus bewaar een geopende fles max 2 maanden in de koelkast. Het is zelfs zo dat als je een salade in de volle zon in de zomer eet, je ook wordt aangeraden om het dan snel op te eten. En een nog leuker feitje: als je een donkergroene vlek op je kleding krijgt denk je, oh jee hoe moet dat nou… nou gewoon, je kleding in de felle zon leggen en binnen no time is de kleur uit de vlek. Ja je moet dan nog wel de olie zelf eruit wassen. Grappig dus hoe dat donkergroen in deze olie werkt.

Heavy users
De Oostenrijkers zijn heavy users als het gaat om pompoenpitolie. Ze dippen er hun brood in, gieten het rijkelijk over salades, een scheutje in soepen of over warme gerechten en zelfs in een desserts weten ze er wel raad mee; over vanille-ijs. De is trouwens niet geschikt om te verhitten en verliest dan ook zijn goede werkzame stoffen, dus als je het bij een warm gerecht wilt gebruiken, giet er het dan op het laatst over.

Dichtbij te vinden
Het is dus echt een bijzondere olie en daarom heeft het heeft een Europese BOB-status (wat staat voor Beschermde Oorsprongs Benaming) gekregen. Gelukkig is het wel goed verkrijgbaar want tegenwoordig kan ik Pelzmann pompoenpitolie gewoon bij de Albert Heijn in het schap bij de oliën vinden. En dat is heel fijn want ik weet zeker dat ik pompoenpitolie nu heel vaak in gerechten ga gebruiken.

Check mijn recept voor snelle pompoensoep met daarin ook wat pompoenpitolie.